Kadınların kanser hastalıkları
Büyük bir risk grubu olan kadınlar aşağıdaki kanserlere yakalanma riskleri çok büyük. Aktüel Kadın kadınların hangi kanser hastalıklarıyla başbaşa oldugunu bu yazısıyla sizlere sunuyor. Sağlıklı yaşamlar.
Meme Kanseri
Kadınların korkulu rüyası olan meme kanserinin görülme sıklığı her geçen gün artıyor. Bazı kadınların diğer kadınlara göre daha fazla risk taşıdığını belirten Memorial Hastanesi Genel Cerrahi Bölümü’nden Doç. Dr. Gürsel Soybir, kimlerin daha fazla risk altında olduğunu anlattı.
Meme kanserinin risk faktörlerini açıklar mısınız?
Daha önce memede kansere öncü sayılabilecek bir lezyonun bulunması, genetik olarak meme kanseri gelişimine yatkın genleri taşımak, ailesinde veya akrabalarında meme kanseri gelişmiş olması, uzun süreli doğum kontrol haplarının kullanılması ve menopoz sonrası dönemde uzun süreli, yüksek dozlarda östrojen replasman tedavisinin yapılması ilk akla gelenler. Ayrıca adet başlama yaşının erken, adetten kesilme yaşının geç olması, hiç doğum yapılmaması veya ilk doğumun 30 yaşından sonra yapılması meme kanseri riskini arttırır.
Belirtileri neler?
Memede şişlik olması en büyük belirtidir. Genellikle ağrısız, sertçe, hareket ettirilebilen veya yerinden oynamayan, zamanla büyüyebilen kitle varlığı olur. Memenin genel olarak boyutunda veya şeklinde oluşan değişiklikler ve meme cildinde kızarıklık, morluk, yara, damar genişlemesi, içeri doğru çöküntü, yaygın küçük şişlikler, portakal kabuğu görünüşü gibi noktasal çekintiler şeklinde başı ve çevresinde renk ve şekil değişikliği, meme başında genişleme, düzleşme, içe çökme, yön değiştirme, kabuklanma, çatlaklar oluşması ve yaralar çıkması. Meme başından gelen kanlı veya kansız akıntı. Koltuk altında görülebilen veya elle fark edilen ağrılı ya da ağrısız şişliklerin varlığı.
Meme kanserini önlemek için ne yapmalıyız?
Her ay memelerinizi kendiniz muayene edin. Varsa risk faktörlerinizi belirleyin. Eğer bir risk faktörünüz varsa hangi periyotla nasıl takip edeceğinizi öğrenin. Yılda bir kere meme hastalıkları ile uğraşan bir cerraha muayene olun. 40 yaşından sonra 2 yılda bir kez, 50 yaşından sonra her yıl düzenli mamografi çektirin. Olabildiğince ideal kilonuzu korumaya çalışın. Lifli gıdalar, bol sebze ve meyveye ağırlık verin. Düzenli spor yapın. Sigara içmeyin, aşırı alkollü içkiden kaçının. – Meme kanserinde tedavi seçenekleri nelerdir? Birincisi cerrahi tedavi. Ameliyatla kanserli doku çıkarılır. Radyasyon tedavisinde ise ışınlar ile kanser hücrelerinin öldürülmesi amaçlanır. Kemoterapide ilaçlarla kanser hücreleri öldürülür. Hormon tedavisi ise; hormonların kanser hücrelerinin çoğalmasını sağlayan etkilerini yok etmek amacı ile hormonların çalışmasını bozan ilaçların veya hormon salgılayan bezleri çalışamaz hale getiren tedavilerin verilmesidir.
RAHİM VE RAHİM AĞZI KANSERLERİ
Şişli Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nden Dr. H. Orhan Kızılkaya, bize rahim ve rahim ağzı kanserleri ile ilgili bilgi verdi. Kızılkaya, rahim ağzı, rahim, yumurtalık, vajen, vulva ve tüplerde görülen kanserlerden korunmak için yılda bir kere kadın hastalıkları ve doğum uzmanına başvurulması ve test yaptırılmasını öneriyor.
Rahim kanseri nedir?
Rahim kanseri sıklıkla endometrium dediğimiz rahmin iç tabakasından gelişir. Bu tabaka her adet döneminde değişikliğe uğrar. Menopoz döneminde ise rahmin iç tabakası olan endometriumda meydana gelen değişimler sona erer. Rahim kanseri, endometrium tabakasındaki hücrelerin kontrolsüz çoğalması sonucu oluşur. Oluşan kanser hücreleri lenf bezlerine, çevre organlara veya kan akımı ile uzak bölgedeki organlara ulaşabilir. Daha seyrek görülen rahim tümörü ise sarkomlardır. Bu tümörler rahmin kas tabakasında meydana gelir.
Hangi risk faktörlerini içerir?
Şişmanlık, hipertansiyon (yüksek tansiyon), diyabet (şeker hastalığı), karşılanmamış östrojen hormonu (progesteronla birlikte verilmeyen) kullanımı, geç yaşta menopoza girme, doğum yapmamış olmak ve ilk adetin çok erken yaşlarda görülmesi rahim kanseri oluşumunda risk faktörleridir. Çocuk doğurmuş olmak ve doğum kontrol hapı kullanmak (doktor kontrolünde) rahim kanserine yakalanma riskini azaltır.
Ne gibi belirtiler gösterir?
En önemli belirtisi menopoz sonrası görülen kanamadır. Menopoz öncesinde ise uzayan, aşırı ve düzensiz adet kanamaları olan kadınların mutlaka bir kadın hastalıkları uzmanına başvurmaları gerekir. Hastalık ilerlemişse karında şişkinlik, sarılık, dışkılama güçlüğü gibi belirtiler bulunabilir. Menopoz sonrası kanaması olan veya 40 yaş sonrası artmış vajinal kanama şikayeti olan tüm kadınların mutlaka kadın hastalıkları ve doğum uzmanına başvurması gerekir.
Hastalığın erken tanısı mümkün mü? Tedavisi nasıl?
Rahim kanseri, vajinadaki kanamanın hastayı uyarması nedeni ile erken dönemde teşhis edilir. Hastalığın erken teşhisi için kadınlar mutlaka yılda bir kez kez kadın hastalıkları uzmanı tarafından muayene edilmelidir. Rahim kanserinin tedavisinde cerrahi olarak rahimi almak temel prensiptir. Operasyon sırasında hastalığın yaygınlığını saptamak amacıyla karın içerisinden örnek alınır. Tüpler ve yumurtalıklar çıkartılır. Bunlara ilave olarak alt karın bölgesi ve aort etrafındaki lenf bezlerinden örnekler alınır. Ameliyat sonrasında çıkartılan tüm parçalar patolojik değerlendirmeye alınarak hastalığın yaygınlığı saptanır. Çok özel bazı durumlarda ilaç tedavisi (kemoterapi) rahim kanseri tedavisinde kullanılır.
Rahim ağzı kanserini anlatır mısınız?
Kadın üreme organlarından serviks (rahim ağzı), rahim ile vajenin birleştiği bölgedir. Vajinadan bakıldığında vajenin sonunda bir yarım küre şeklindedir. Merkezindeki kanal aracılığı ile rahim içi boşluk vajene açılır. Bu boşluktan da adet kanı dışarı atılır. Kadın üreme sistemi kanserleri arasında ikinci sıradadır. Çoğunlukla 35-55 yaş arası kadınlarda görülür. Serviks kanserinin özelliği rahim ağzında geliştikten sonra derinlere doğru ilerleyerek rahim ağzına komşu dokulara yayılmasıdır. Rahim ağzı kanseri, jinekolojik tümörler içinde sağlıklı kadınlarda yapılan düzenli tarama ile önlenebilen yegane kanserdir. Uygulaması oldukça kolay olan Pap-Smear testi rahim ağzında kanserleşme eğilimi olan hücrelerin saptanmasını sağlar. Bu hücrelerin kanserleşmeden tedavisiyle iyileşme sağlanır.
Risk faktörleri neler?
Cinsel yolla bulaşan hastalıkların başında gelen AIDS virüsü (HIV) ve insan papilloma virüsü (HPV) enfeksiyonları serviks kanseri oluşumunda önemli risk faktörlerindendir. Sigara kullanımı, çok sayıda kişiyle cinsel temas, cinsel hayatın erken yaşlarda başlaması diğer risk faktörleridir.
Belirtilerinden bahseder misiniz?
Cinsel temas sırasında kanama veya ağrı, anormal vajinal akıntı veya kanama, bel ve kasık ağrıları en sık belirtileridir.
Hastalık nasıl tedavi edilir? Hastalığın erken tanısı mümkün mü?
Hastalığın yaygınlığı tedavinin şeklini belirler. Hastalığın evresine göre cerrahi, radyoterapi, radyoterapiyle eşzamanlı kemoterapi (ilaç tedavisi) veya sadece kemoterapi uygulanabilir. Şikayetler ortaya çıktıktan sonra da ne yazık ki hastalık yayılmıştır. İşte bu nedenle kanserleri erken dönemde tanımlamak için çeşitli testler geliştirilmiştir. Serviks kanserinin erken tanı testi de smear testidir. Bu sayede kanser oluşmadan önce veya çok erken evrede tanı koymak mümkündür. Erken tanı konan hastalar tamamen iyileşebilir. Smear testinde jinekolojik muayene sırasında rahim ağzından ve vajinanın belirli bölgelerinden örnek alınır. Alınan örnekler patolojik olarak incelenir. Rahim ağzı kanserini erken tanıyabilmek için cinsel olarak aktif olan tüm kadınlarda Smear testi yılda bir kez yapılmalıdır.
OVER (YUMURTALIK) KANSERİ
JFK Hastanesi’nden Prof. Dr. Ümit Özekici, over (yumurtalık) kanserinin görülme sıklığının daha çok 45 yaşından sonra arttığını söylüyor.
Over (yumurtalık) kanseri nasıl bir hastalık?
Overler kadınlarda alt karın boşluğunda kanalların uçlarına yakın sağda ve solda birer tane olmak üzere iki tanedir. Overlerde birçok kanser türü ortaya çıkabilir. En sık yumurtalığın epitelyum dokusuna kaynaklı kanserler görülür. Jinekolojik kanserlerin içerisinde en geç tanı konulan ve bu yüzden en çok ölüme neden olan over kanserine ayrı bir önem vermek gerekir. Kadın kanserlerinin yüzde 5′ni oluşturur. Her yaşta görülmesine rağmen en fazla 45 yaş sonrası sık görülür ve 70 yaşlardan sonra artış gösterir. Hiç doğum yapmamış olmak, rahim ve meme kanseri olması, ailede meme ve yumurtalık kanseri bulunması, 40 yaş üzeri olmak, Lynch sendromu, yani aynı anda birkaç kanser türünün bulunması ve sigara içmek.
Riski azaltmak için ne yapılabilir?
Doğum yapmış olmak, doğum kontrol hapı kullanmak ve emzirme süresi riski azaltabilir.
Belirtileri neler?
Over kanserinde erken tanı son derece zordur. Çünkü çoğu zaman şikayetler belirgin değildir. Karın ağrısı, şişkinlik, hazımsızlık erken devredeki belirtilerdir. Hastayı doktora götüren en sık şikayet ise aşırı derecede karın şişliğidir. Bu şişliğin sebebi çoğu zaman karın içerisinde sıvı birikimi yani asittir.
Nasıl bir tedavi uygulanır?
Over kanserinin tedavisi birçok branştan hekimin bir arada davranmasını gerektirir. Tedavi cerrahi ve cerrahi olmayan olarak ikiye ayrılır. Bazen klinik olarak bulgu vermeyen vakalarda başka bir nedenden dolayı yapılan ameliyat sonucu şans eseri over kanseri tanısı konabilir. Bu gibi durumlarda hastanın yeniden ameliyat edilmesi gerekir. Cerrahi sonrası ise kemoterapi ve radyoterapi yaygın olarak uygulanır. Henüz deneme aşamasında olan hormon tedavileri de vardır.
Kaynak : Cosmopolitan
